Wet voorkeursrecht gemeenten
Alle gemeenten in Nederland hebben binnen bepaalde randvoorwaarden de mogelijkheid om het voorkeursrecht, op basis van de Wet voorkeursrecht gemeenten op onroerende zaken, te vestigen.
Indien op een onroerende zaak het voorkeursrecht is gevestigd, is de eigenaar verplicht zijn onroerende zaak, indien deze zijn onroerende zaak wenst te vervreemden, eerst aan de gemeente te koop aan te bieden. Indien een eigenaar/belanghebbende zijn onroerende zaak niet wenst te verkopen, kan de gemeente met het gevestigde voorkeursrecht niets afdwingen.
De gemeente is verplicht de marktwaarde van de onroerende zaak te betalen. Er zijn echter ook gemeenten die naast de marktwaarde de zogenaamde bijkomende schade aan de eigenaar betaalt. Onder bijkomende schade wordt bij de aankoop/verkoop van een woonhuis bijvoorbeeld verstaan: verhuis- en wederinrichtingskosten, aankoopkosten, deskundigenkosten etc.
Het vestigen van het voorkeursrecht past binnen een actieve grondpolitiek. Immers in het geval de gemeente beschikt over de grond kan zij bepalen hoe het bestemmingsplan wordt uitgevoerd (uitvoerbaarheidsmotief), wat de prijs van de te verkopen bouwkavels zal zijn (prijsreguleringsmotief), aan welk bedrijf of instantie de gronden voor bijvoorbeeld bedrijfs- of woondoeleinden worden verkocht (distributiemotief). Naast vorenstaande motieven kunnen er voor gemeenten afhankelijk van het plangebied nog tal van andere motieven zijn om het voorkeursrecht te vestigen.
Particulieren en bedrijven
Begijn staat bedrijven en particulieren bij op wiens onroerende zaak het voorkeursrecht rust. Begijn adviseert de belanghebbende in de hoogte van de schadeloosstelling/verkoopprijs die zij tenminste van de gemeente moeten ontvangen indien zij hun onroerende zaak aan de gemeente te koop aanbieden/hebben aangeboden.
Gemeenten
Voor gemeenten is het mogelijk dat Begijn de taxatiewerkzaamheden
uitvoert ten behoeve van de (toekomstige) overname van de onroerende zaken binnen het
voorkeursrecht.
